Terwijl in een groot deel van de beschaafde wereld oude kersttradities worden gevierd, was dat niet altijd het geval in Roemenië, een land dat ooit in de greep was van de nu verdwenen Sovjet-Unie. Voordat het land zich losmaakte van het communistisch geleide Sovjetblok, werden de Roemeense inwoners gedwongen om veel van hun kersttradities op te geven – of op zijn minst onder te dompelen.
Het is nu 15 jaar geleden dat Roemenië zijn onafhankelijkheid herwon, en de Roemeense burgers vieren het kerstseizoen opnieuw met vreugde. Jonge volwassenen beleven nu de Yuletide tradities die zij vroeger hun ouders en grootouders hoorden bespreken. Kerstmis – in Roemenië “Craciun” genoemd – is weer springlevend.
In tegenstelling tot veel Amerikanen openen de Roemenen hun geschenken niet op kerstochtend. In plaats daarvan worden de cadeaus op kerstavond uitgewisseld. Daarom laten Roemeense kinderen geen melk en koekjes achter voor de Kerstman – “Mos Craciun” – om op te eten in de nacht van 24 december. En terwijl kinderen in de VS meestal vragen om videospelletjes en elektronica, leven de kinderen in Roemenië met een hardere economische realiteit.
Roemenië is een verhaal van twee klassen. De stedelijke bevolking is doorgaans veel welvarender dan de plattelandsbevolking. In de steden krijgen sommige kinderen dure cadeaus en geld. In de dorpen daarentegen krijgen kinderen vaak snoep, fruit, noten en gebak als kerstcadeau. Een veel voorkomend en populair geschenk is brood in de vorm van een knoop, dat in Roemenië symbool staat voor een overvloedige oogst.
Het offeren van het varken van een familie is gebruikelijk in plattelandsdorpen. Het varken weegt vaak zo’n 300 pond, de keel wordt in de achtertuin doorgesneden en het haar van het varken wordt verbrand. Daarna wordt een kleine portie vlees onmiddellijk gebakken. Dat vlees wordt dan gedeeld met vrienden en buren, samen met pruimenbrandewijn. Deze ceremonie mag in de VS barbaars lijken, maar ze wordt uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de ziel van het varken – die de familie van voedsel zal voorzien – ruimschoots wordt bedankt.
Alle vrouwen in een gezin koken drie dagen lang in de aanloop naar Craciun. Op kerstavond worden dennenbomen versierd. Groepen gaan van deur tot deur om kerstliederen te zingen en kerken geven concerten. Kerstliederen zijn er in overvloed. Schoolkinderen maken grote sterren van glanzend papier en steken die van binnenuit aan. Zij dragen de verlichte ster van huis tot huis en zingen kerstliederen als Steaua (“De Ster”), Trei Pastori (“De Drie Herders”) en Mos Craciun (“De Kerstman”). Jonge kinderen beginnen met zingen, daarna nemen de adolescenten het zingen over en tenslotte (vaak na middernacht) doen de volwassenen mee. In elk huis krijgen de kerstliedjesbrengers appels, noten, traditioneel gebak (“cozonaci”) en soms zelfs geld als beloning voor hun inspanningen.
Het kerstdiner is een rijk meergangenmenu. Er worden verschillende soorten varkensworst op tafel gezet en pruimenbrandewijn en zelfgemaakte augurken zijn onmisbaar. Daarna volgt “Sarmale”. Dit gerecht bestaat uit ingemaakte koolbladeren gevuld met een combinatie van varkens- en rundvlees, samen met rijst, peper, tijm en andere kruiden. Het wordt urenlang langzaam gekookt en wordt gecombineerd met polenta. Dat gerecht wordt gevolgd door geroosterd varkensvlees en kalkoen met rode wijn. De wijn wordt gedronken om de geboorte van Jezus te vieren. De maaltijd eindigt met cozonaci, een cake met noten en rozijnen. De hele uitgebreide familie – kinderen, ouders, grootouders, tantes en ooms, neven en nichten – verzamelt zich rond de tafel om samen van het feestmaal te genieten.
Hoewel Roemeense Craciun verschilt van een traditionele Amerikaanse kerst, is het ook gemakkelijk om de overeenkomsten te zien: het is een magische tijd gevuld met vieringen, familie en vrijgevigheid.